Geschiedenis
Vroege geschiedenis
Nederhemert is, als Hemert, bekend sinds de 11e eeuw. Er zijn aanwijzingen dat bepaalde vermeldingen uit de 9e eeuw op Nederhemert slaan, maar dat is niet met zekerheid te zeggen.
Op 28 juni 1061 vond nabij Nederhemert een veldslag plaats tussen de troepen van Floris I, graaf van Holland, en de legers van het bisdom Utrecht en het Land van Cuijk. Floris won de slag, maar werd toen hij na afloop tegen een boom uitrustte alsnog door zijn tegenstanders vermoord. Graaf Floris werd begraven in de Abdij van Egmond.
Kasteel Nederhemert
Kasteel Nederhemert is een kasteel dat dateert uit het begin van de 14e eeuw. Het ligt bij het dorp Nederhemert in de Bommelerwaard, in de Nederlandse provincie Gelderland. Het is gebouwd op een eiland in de Maas in de buurt van Heusden.
Historie
Vlak voor 1300 is het zoals vele kastelen begonnen als woontoren, in de loop der eeuwen is steeds verbouwd en aangebouwd, voor het laatst eind 19e eeuw. Een eerste vermelding van een Jan van Hemert is in 1310 wanneer hij zijn kasteel in leen opdraagt aan de Hertog van Gelre. Dat betekent dat het voor die tijd er al was. De eigenaren waren tevens Heer van de heerlijkheid Nederhemert.
Eigenaren
De eigenaren kwamen uit de geslachten Van Hemert (voor 1310), Torck (1546), Von Quadt (1655), Van Vittinghof gen. Schell (1697), Van Lynden (1726), Bentinck (1791), Van Nagell (1814), Van Kretschmar (1880) en Van Wassenaer (1920). Deze laatste familie verkocht de ruïne in 1957 aan de Staat der Nederlanden, die het in beheer gaf aan Staatsbosbeheer. Deze laatste instantie gaf het in 1961 in langdurige erfpacht aan de Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen. In 2001 begon de restauratie met een kanjersubsidie van het rijk, die in 2005 werd afgerond. De huidige huurder is een softwareontwikkelingsbedrijf.
Bouwhistorie
Na de woontoren, uit ca. 1300, met een Boheems gewelf en vroeger een poort aan de oostzijde, een ommuurde binnenplaats, een rechthoekige toren, een ronde toren, een zaalbouw uit circa 1350 en de zuidvleugel met zeshoekige toren gesticht. In 1479 is het door de Bossenaren gedeeltelijk verwoest. In 1944/45 brandde het door oorlogshandelingen af, waarbij voornamelijk buitenmuren bleven staan. De vijftiende-eeuwse zeshoekige toren en de zuidvleugel waren echter voorgoed verloren gegaan, deels door sloop kort na de oorlog. Aangezien er wel plannen waren maar geen geld verviel het steeds meer, ook een noodoplossing als een provisorisch dak hielp maar gedeeltelijk. Tussentijds (1966) stortte ook nog een traptoren in. De restauratie heeft het kasteel niet teruggebracht naar de laatste situatie (in 1945). Er is besloten om bij de restauratie de laatste gevelaanbouw uit het einde van de 19e eeuw in neo-gotische stijl weg te laten. Het kasteel is geheel gerestaureerd en is op vrijdag 15 april 2005 door Koningin Beatrix geopend.
Externe link
Scheiding van Noord en Zuid
Tot omstreeks 1460 lag Nederhemert geheel ten noorden van de Maas. De rivier stroomde vanuit het oosten tot Nederhemert, maakte een grote bocht verder westwaarts richting Heusden en vandaar weer terug tot Nederhemert, om vervolgens verder richting Waal (Woudrichem) te stromen. In of nabij 1460 werd de bocht op natuurlijke wijze afgesneden, waardoor een deel van Nederhemert ten zuiden van de Maas kwam te liggen. In 1481 maakten inwoners van ‘s-Hertogenbosch de nieuwe rivierloop beter bevaarbaar, zodat hun schepen geen tol meer aan Heusden hoefden te betalen. Tot 1904 zou Heusden aan een dode Maasarm liggen, waarna de Maaskanalisatie ervoor zorgde dat de hoofdstroom weer langs Heusden ging lopen en Nederhemert-Zuid samen met Bern op ‘Het Eiland’ kwam te liggen.
Bestuurlijke geschiedenis
In het begin van de 14e eeuw wordt er in Nederhemert een kasteel gebouwd en opgedragen aan Reinoud van Gelre. In 1318 komt het huis in bezit van Willem de Cock, die zich hierop Van Hemert laat noemen. Nederhemert was vroeger een hoge heerlijkheid. Dat wil zeggen dat het een eigen rechtbank bezat, waar de heer recht sprak. Ook had Nederhemert een eigen dijkstoel (dijkbestuur). Deze familie was tevens in het bezit van een aantal andere heerlijkheden in het rivierenland.
Nederhemert was tot 1 juli 1955 een zelfstandige gemeente en ging toen op in de gemeente Kerkwijk. De dorpen Nederhemert-Noord en -Zuid tellen samen 1627 inwoners (per 1 januari 2017). Per 1 januari 1999 ging de gemeente Kerkwijk samen met de gemeente Brakel op in de gemeente Zaltbommel.
Geografie
Geboren
- Cees van de Werken (1913-2002), politicus