Kasteel Nederhemert is een kasteel dat dateert uit het begin van de 14e eeuw. Het ligt bij het dorp Nederhemert in de Bommelerwaard, in de Nederlandse provincie Gelderland. Het is gebouwd op een eiland in de Maas in de buurt van Heusden.
Historie
Vlak voor 1300 is het zoals vele kastelen begonnen als woontoren, in de loop der eeuwen is steeds verbouwd en aangebouwd, voor het laatst eind 19e eeuw. Een eerste vermelding van een Jan van Hemert is in 1310 wanneer hij zijn kasteel in leen opdraagt aan de Hertog van Gelre. Dat betekent dat het voor die tijd er al was. De eigenaren waren tevens Heer van de heerlijkheid Nederhemert.
Bijzonder is dat in de collectie van het kasteel een portret van Maximiliaan van Horne bestond dat in de oorlog is verdwenen of verbrand. dr. P. A. M. Geurts heeft dit portret onterecht toegewezen aan Jacob de III van Horne. Het wapen in de linker bovenhoek is dat van de tak Horne-Houtkerke, dus niet van de hoofdtak.
Eigenaren
De eigenaren kwamen uit de geslachten Van Hemert (voor 1310), Torck (1546), Von Quadt (1655), Van Vittinghof gen. Schell (1697), Van Lynden (1726), Bentinck (1791), Van Nagell (1814), Van Kretschmar (1880) en Van Wassenaer (1920). Deze laatste familie verkocht de ruïne in 1957 aan de Staat der Nederlanden, die het in beheer gaf aan Staatsbosbeheer. Deze laatste instantie gaf het in 1961 in langdurige erfpacht aan de Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen. In 2001 begon de restauratie met een kanjersubsidie van het rijk, die in 2005 werd afgerond. De huidige huurder is softwareontwikkelingsbedrijf Calvi.
Tot de dood van Philips de Montmorency was dit gebied, het land van Altena, onder bestuur van de van Horne’s. De heren uit die tijd waren dan ook aan hen leenroerig. om deze gebieden te besturen stelde de Horne een Drost aan en heemraden die voor de het watermanagement moesten zorgen.
De heer van Altena, Jacob II van Horne, gaf regelmatig ordonnanties uit om de organisatie te verbeteren. Zo gaf de Ordonnantie van 1467 niet alleen voorschriften over de rechtspleging in zijn gebied maar ook op waterschapsgebied. IN elke ban waren een schout en vijf heemraden die allen erfeniskwesties en verkopingen regelden. Maar zij moesten ook de dijken beheren, keuren leggen op weteringen, wegen, sloten en deze schouwen aldus dr. Cees de Gast in ‘De Macht van het Water’.
Bouwhistorie
Na de woontoren, uit ca. 1300, met een Boheems gewelf en vroeger een poort aan de oostzijde, een ommuurde binnenplaats, een rechthoekige toren, een ronde toren, een zaalbouw uit circa 1350 en de zuidvleugel met zeshoekige toren gesticht. In 1479 is het door de Bossenaren gedeeltelijk verwoest. In 1944/45 brandde het door oorlogshandelingen af, waarbij voornamelijk buitenmuren bleven staan. De vijftiende-eeuwse zeshoekige toren en de zuidvleugel waren echter voorgoed verloren gegaan, deels door sloop kort na de oorlog. Aangezien er wel plannen waren maar geen geld verviel het steeds meer, ook een noodoplossing als een provisorisch dak hielp maar gedeeltelijk. Tussentijds (1966) stortte ook nog een traptoren in. De restauratie heeft het kasteel niet teruggebracht naar de laatste situatie (in 1945). Er is besloten om bij de restauratie de laatste gevelaanbouw uit het einde van de 19e eeuw in neo-gotische stijl weg te laten. Het kasteel is geheel gerestaureerd en is op vrijdag 15 april 2005 door Koningin Beatrix geopend.