Heren van Perwijs

VI. Dirk van Horne, heer van Perwijs en Kranenburg die hij uit de nalatenschap van zijn kinderloos overleden oom Dirk van Horne. Wapens van de schepenen van deze heerlijkheid dragen niet het label dat Dirk-le-Vieux had gebruikt. Butkens zag in de charters van de stad Antwerpen een akte uit 1555 met de zegels van Dirk van Horne, heer van Perwijs. Het huwelijkscontract van deze kleinzoon van Dirk bevat een appreciatie van dit land:
In den iersten die hooghe heerlicheyt van Perweys, ‘t gherechte met vanie stylen, om dat van brueders scheidingben van Loeven comen is metter hoogher heerlicheyt van den lande van den Berghe, metten leenen, coren, gebroken ende opcomelinghen, weert synde ‘t jaers bat dan Ile Rhinsgulden; item, met vooruitziende blik van Perweys die een slot metten boomgarden ende dat daer aen leeft, weert synde ‘t jaers bat dan XX Rhinsgulden; item, de warande van Perweys, hier niet getaxeerd in ‘t zekere, wil sy seer vergaen is om des wille dat die heeren daer zelden verkeer hebben; maer gebuerdede contrarie van dien, die voorseyde warande ware synen herere wel wert ‘t jaers dusent paer coninen ende velthonderen sonder getal, etc.

Vervolgens beschrijft het contract de huren en de rechten die aan de heer toebehoorden.
Dirk Van Horne, heer van Perwijs, bezat ook het kasteel en de heerlijkheid van Balgoij, zoals het bewijs W.-A. Van Spaen (Oordeelk. Inleid. Tot de Hist. van Gelderland, L. IV, p. 97): Hoe de graven van Kleef, en namens hen de heren van Horne, zoals de auteur vermeld, het bezit van geheel Balgoij verkregen hebben, is ons onbewust, ten waar men uit de volgende brieven zou willen oordelen, dat alleen het vierde gedeelte, in 1247, aan de graven van Kleef toe erkend, alhier in aanmerking komt. Hoe het zy. Heer Diederik van Horne, heer van Perwijs, Duffel en Kranenburg, verkocht in 1368, zyne heerlykheid en goed, als hoog en laag gerecht, hoorige, keurmondige, wasthinsige luiden, ervenissen, weerden, visscheryen, chinsen, pachten, etc., van Balgoy en Keent, vry, behalven 10 mark ‘s jaars, die Diederik van Mekeren, Alardszoon, daer uit geniet, aan Baudekyn Lauwart, burger van Nymegen, op eene wederlosse van 1250, oude schilden, over zeven jaaren, en de onkosten der timmering aan ‘t buys, maar niet hooger dan 200 nymeegsche ponden.

Drie jaren daarna, in 1370, verkocht de zelve heer Diederik van Horne, andermaal Balgoij en Keent, met hoog en laag gericht, en de goederen als boven, en daarbij den brief aan Bandekyn Lauwart, over vier jaren losbaar, aan jonkvrouw Jutte van Balgoij en aan Claas, haren zoon. Hij beloofde tevens, brieven van bevestiging van den grave van Kleef te zullen bezorgen, die alsdan Claas belenen zal. Dezelfde auteur spreekt in hetzelfde deel, p. 73, over de rechten die Dirk van Horne vormde op de erfenis van het huis Kleef. Hier zijn zijn weergave:
Zehlem, eene andere heerlykheid, behoorde aan de graaven van Cleve, en kwam beneffens Cranenbourg, Ziflick, Beek en Malden aan het huis van Hornes en Altena, met Ermengard van Cleve, omtrent het jaar 1320.

Na de dood van Johan, den laatsten mansoir van het oude geslacht van Cleve, in 1568, had de heer van Horne ook eischen op zyne geheele nalatenschap, maer hy verdroeg zich voor eene somme geld met Adolf, graaf van der Marck. Dirk van Horne groeide op aan het hof van Kleef onder de hoede van de ouders van zijn moeder, omdat hij werd beschouwd als een van de vermoedelijke erfgenamen van de oudste tak van dit roemruchte huis.
Inderdaad, in 1568, ten tijde van de dood van Jan, hertog van Kleef, van wie hij de vriend en vertrouweling was, maakte hij aanspraken op dit erfgoed, zoals van Spaen heel goed zegt, die we hierboven hebben geciteerd. Hij tekende eerst een compromis:
Op onsen lieve vrouwen Ontfanckenisse 1569, daer mede door digitale het gewysde te voldoen ‘t geene dat in ‘t hof van Brabant met den land-rechte sal worden gewesen tusschen hem ende vrouw Mechtilde van Gelre, gravinne van Cleve , nopende haere goederen in Brabant gelegen. Dirk van Perwijs: stemde in met de transactie.

Omstreeks dezelfde tijd stemde hij in met de verkoop door Marguerite de Wesemael aan Willem, graaf van Namen, van alle eigendommen in Fleurus van deze dame die zijn schoonmoeder was. In 1355, op 10 februari, verzegelde hij in Brussel de door hem verleende brieven van Wenceslas, hertog van Brabant, aan zijn oom Jean, heer van Witthem: ze zijn te vinden in de Trophées de Brabant, volume 1, in de citaten, page 146: Gethuyghen herere Dierick van Horne, here van Perweys ende van Craenenborch. Hij bevestigt ook zijn zegel op de grote vrede van Gelre die werd ondertekend en verzegeld op 25 januari 1359, zoals we hebben gezegd en verteld in de genealogie van van der Straten, en vervolgens, op 18 oktober 1570, op het betreffende handvest van accijnzen. Verleend ten gunste van de stad Brussel, hertog van Brabant en zijn echtgenote; hij bezegelde deze daad samen met Renaud, heer van Schoonvoorst, Sweder van Abcoude, heer van Gaesbeek, Putten en Stryen, Jean van Polanen, heer van Leck en Breda, Henri van Bautersem, heer van Berg-op-Zoom, Gérard van Vorselaer, Jean van Bouchout, burggraaf van Brussel, Jean de Witthem, van Bernard, heer van Borgneval. In 1372 ondertekende en verleende hij, als heer van Duffel, een oorkonde ten gunste van zijn vazallen.
Hij trouwde met Catharina Berthout, dochter van Henri, ridder, heer van Duffel, Gheel, Oisterloo en Waelhem, en Marguerite de Wesemael.

Alle genealogen geven Dirk, heer van Perwijs, slechts één vrouw en noemen haar Catherine Berthout, overleden in het jaar 1580; maar het wordt bewezen door de papieren van de familie Gavre dat hij er nog een had, namelijk: Antoinette van Gavre, zus van Arnoud van Gavre, heer van Steenkercke, die trouwde met Jeanne de Masmines, evenals Yolande van Gavre, echtgenote van Jean de Barbançon; zij was de dochter van Gérard van Gavre, heer van Steenkercke, en Yolande van Schoonvorst, vrouwe van Diepenbeek. Hij had geen kinderen behalve bij Catherine Berthout, namelijk:

1 Willem van Horne-Perwijs, Heer van Duffel, Gheel, Oisterloo, Waelhem en Herlaer, wordt genoemd in een titel van 1380 met zijn broers en zussen. In 1382 verkocht hij samen met zijn vrouw Marie, vrouwe van Randerode, zijn land van Herlaer aan Willem, hertog van Gullick en Gelre. Hij stierf in 1412, en liet door zijn vrouw Marie de Randerode een dochter en enig kind na: Marie van Huissen, vrouwe van Duffel, van Gheel, van Oisterloo, van Waellem, die de eerste maal getrouwd was met Jean Stuart, graaf van Meer en Gernach, en in tweede huwelijk met Thierry, heer van Lynden, zoon van Jean en Marguerite de Geneppe, zijn tweede vrouw.

Het lijkt erop, zegt de auteur van de Geschiedenis van het oude huis van Arschot, van wie we al deze details ontlenen, dat Marie van Hornes de landerijen van Duffel en Waelhem verkocht aan Antoine de Bourgogne, hertog van Brabant, die ze opnieuw in dienst nam aan Quintin Claerensone voor achtduizend gouden kronen: maar daarna sloot deze dame een overeenkomst met Jean IV, hertog van Brabant, zoon van hertog Antoine, die haar de landerijen van Duffel en Waelhem teruggaf voor de achtduizend kronen die ze aan haar betaalde Hertog Jean die haar in genoemde overeenkomst mijn lieve nicht Marie van Horne, gravin van Meer noemde.

Zij overleed in het jaar 1434. Volgens de Geschiedenis van het Huis Lynden stierf Thierry, heer van Lynden, van Leede, van Oldenweert, erfelijke schenker van het hertogdom Gelre, op 6 mei 1408 en werd begraven in het klooster van Mariënweert, onder een prachtig gebeeldhouwd graf, en Marie van Horne was niet de dochter van Willem, maar zijn zuster, zijnde de dochter van Dirk van Horne, heer van Perwez, en Catherine Berthout, erfgename dochter van Hendrik, heer en baron de Duffel , de Gheel, de Westerloo, enz., en van Marguerite, dochter van baron de Wesemael. Zijn opa, vervolgt dezelfde auteur, was Willem, heer van Horne, van Altena Gaasbeek, Weert, Perwijs, etc., die haar uit zijn tweede vrouw had verwekt en Isabeau, dochter van Dirk, graaf van Kleef, en van Margaretha van Habsburg, dochter van keizer Rudolph, afstammeling van het hoge, machtige en illustere huis van Oostenrijk. Anderzijds beweert dezelfde auteur Christophe Butkens in zijn kostbare aantekeningen over de heerlijkheden dat Willem van Horne Duffel en Waelhem verkocht aan hertog Antoine, en hij voegt er ook aan toe dat hij een tweede vrouw had, Isabelle van Bierbeke, van wie hij had een dochter genaamd Agnès had die was getrouwd met Dirk van Heesbeen. Willem van Horne en Isabelle van Bierbeke, zegt hij nogmaals, gaven als bruidsschat aan hun dochter het enige leengoed dat ze nog hadden. Hoe het ook zij, Willem van Horne was ook heer van Perwijs, want we lezen in een oud boek van het feodale hof van Brabant, getiteld Specht, op pagina 248:
Heer Willem van Horne, nu heer van Duffel en Gheel, houdt het land van Perwijs en de steden met de hoge en lage rechters, leenmannen, lijfrenten en inkomsten, en is een deel van Brabant zoals ze zeggen, en in het oude boek staat op de genoemde goederen Ermgard van Kleef, vrouwe van Horne. En Hendrik de Perwijs, broer van genoemde Willem, nam deze bezittingen over op 2 december 1381,
2) Dirk, die zonder erfgenamen stierf, trouwde met een meisje uit het huis van Buren;
3) Hendrik, die volgt:
VII. Hendrik van Horne, heer van Perwijs en Kranenburg, bracht op 2 december 1581 het eerste land voor het Brabantse hof in als opvolger van zijn broer Willem die het aan hem overdroeg. Arnoud van Horne, prins-bisschop van Luik, zijn oom, trok hem waarschijnlijk aan zijn zijde; en Jan van Beieren, zijn opvolger, eerde hem aan het begin van zijn regering met al zijn vertrouwen en zelfs met zijn vriendschap. Hendrik de Perwijs was toen een van zijn meest toegewijde dienaren, zoals hij later een van zijn vurigste tegenstanders was. De prelaat zag in hem het meest waardige van zijn adel die door eerbied aan hem gebonden was, en hij benoemde hem tot zijn seneschalk voor het land van Luik en het graafschap Loon.

Dertien jaar lang vervulde Hendrik de Perwijs zijn ambt, hij had zes paarden tot zijn beschikking, die op kosten van de bisschop werden gevoerd. Telkens wanneer de prins afwezig was, liet hij zich door hem vervangen en gaf hem voor deze dienst negen kronen van Frankrijk per dag. De bisschop kende als geen ander de interne verdeeldheid in het land van Luik, en hij wist dat de heerschappij daar gedeeld en zelfs betwist werd tussen twee edelste en machtigste families van de streek: die van Marck en Horne.

Zoon van Albrecht, hertog van Beieren, graaf van Henegouwen, Holland en Zeeland, heer van Friesland, was tot bisschop gekozen en volgens de gewoonte plechtig ontvangen door het kapittel van Sint-Lambertus. Alle jonge adel, verlangend naar festiviteiten en genoegens, had zich toegewijd getoond aan hun jonge prins, die amper zeventien was; maar hij had al niet lang veel moeilijkheden ondervonden, zijn tijdelijke autoriteit werd verkeerd begrepen in Luik en in de andere steden van het vorstendom; slechts één bleef hem trouw en onderdanig, die van Maaseik, dankzij de onverschrokkenheid van Hendrik van Perwijs die zich meester van het kasteel had gemaakt. Wat de bisschop betreft, deze had zijn toevlucht gezocht in Diest.

In 1598 belegerde de heer van Perwijs de stad Roermond; hij werd vergezeld door Thomas, heer van Diest en Sichem, evenals andere heren van Brabant. Alles ging goed toen Jan van Beieren, die was gekomen om deel te nemen aan het beleg, plotseling vertrok met zijn troepen. Ze beschuldigden hem van spionage voor de hertog van Gelre. Tegelijkertijd slaagde de heer van Perwijs erin om in zijn voordeel een einde te maken aan de familieproblemen die hij had met Dirk-Loef van Horne, zijn oom, en Arnoud, zijn zoon, en bijgevolg zijn Duitse neef.
Het verslag van de gebeurtenissen die volgen is afkomstig van M. Polain, archivaris van de provincie Luik; het bevat de rest van de biografie van Hendrik van Perwijs, en biedt ook alles wat hem net zo goed kan doen waarderen als in zijn tijd:
Het vurige karakter van prins-bisschop Jan van Beieren, zijn voorliefde voor losbandigheid en allerlei schandalige genoegens, een buitensporige dorst naar goud, vervreemdden hem al snel van de harten van de Luikenaars. Het energieke verzet van de Haydroits of de aanhangers van de volkszaak tegen de wil van de prins werd gevolgd door talrijke executies, en deze gewelddadige maatregelen, verre van het bedaren van de opwinding, verbitterden de geesten meer en meer. Even leken de wijze bepalingen van de Vrede van de Zestien, gesloten in Tongeren, voorbestemd om de rust te herstellen; maar het lichtzinnige gevang van de prins veroorzaakte niet lang nieuwe problemen. De uitverkorene werd er publiekelijk van beschuldigd samen te werken met de hertog van Bourgondië en in het geheim met de laatste te hebben onderhandeld om hem te helpen de steden van het land te veroveren en het vorstendom te seculariseren; hij werd vooral verweten dat hij het karakter van een leek had behouden, ondanks de belofte die hij had gedaan om heilige wijdingen op te nemen wanneer zijn leeftijd hem dat toeliet. De prins bleef doof voor deze protesten en de opstand werd algemeen. De gemeenten hernieuwden hun oude allianties en zwoeren elkaar te zullen helpen tegen al diegenen die hun rechten en privileges zouden durven aanvallen; de verboden Haydroits werden teruggeroepen, de aanhangers van de prins werden verbannen en de prins zelf, gedwongen Luik te verlaten, zocht zijn toevlucht in Maastricht.
De verzamelde staten van het land gingen onmiddellijk over tot de verkiezing van een regent; alle stemmen gingen naar Jean de Rochefort; maar de laatste, een voorzichtig en wijs man, weigerde de hem aangeboden waardigheid en trok zich terug in zijn kasteel, onbekommerd om deel te nemen aan de bloedige ongeregeldheden die hij voorzag.

Er waren verschillende jaren verstreken tijdens deze lange geschillen tussen de prins en het volk, en het jaar was 1406. Jean de la Chaussée, toen burgemeester van de stad, veinsde een pelgrimstocht naar de goede maagd van Halle, ging in het geheim met Hendrik van Horne, heer van Perwijs, en boden hem in naam van de staten de telastlegging van regent aan. De heer van Perwijs, die de historicus Suffride ons voorstelt als een goed en eerlijk man, had het grootste deel van zijn leven in de militaire kampen doorgebracht; zijn haar was wit geworden, zijn lange gestalte was krom van ouderdom. De diepste ervaring van deze oude ridder, de waardigheid die in zijn uiterlijk en in zijn hele persoon was ingeprent, maakten hem geschikter dan enig ander om dit ambt naar behoren te vervullen; maar herinnerend aan de achting waarmee Jan van Beieren hem voortdurend had geëerd en de recente promotie van zijn zoon tot aartsdiaken van Den Haag, wees hij de voorstellen van Jean de la Chaussée botweg af.

De burgemeester, die het vruchteloze resultaat van deze aanpak zag, richtte zich tot Marguerite de Rochefort, echtgenote van de heer de Perwijs, een ijdele en ambitieuze vrouw: Het land van Luik, zei hij, verkeert in de meest vreselijke anarchie, en Jean de Beieren, de oorzaak van al ons kwaad, kan niet langer over ons regeren; Er is een stevige en machtige hand nodig om het volk van Luik te besturen en de aanspraken van de uitverkorene af te weren: laat de heer van Perwijs de regentschap aanvaarden, en uw zoon Dirk zal zelf tot bisschoppelijke waardigheid worden verheven.

De dame van Perwijs nam deze woorden gretig aan, en om de plannen van de burgemeester van Luik te laten slagen, maakte ze zo handig gebruik van alle invloed die ze bezat op de geest van haar echtgenoot, dat Hendrik van Horne, verleid, toestemde met alles wat ze gezocht.

De vader van Perwijs en zijn zoon gingen onmiddellijk naar Luik, gevolgd door een talrijke escorte; de dag na hun aankomst verzamelden de mensen en de afgevaardigden van de steden zich in het paleis. De burgemeester, Jean de la Chaussée, en zijn broer, burgemeester van de stad, spraken uitvoerig tegen Jan van Beieren: Zie je niet, zeiden ze, dat de uitverkorene niets te maken heeft met jouw geluk of dat van de staat; het bisdom is voor hem slechts een vette winst waar hij zoveel mogelijk geld uit probeert te halen en die hij binnenkort zal opgeven in ruil voor een paar kusjes van zijn vrouwen; verjaag de goddelozen, kies de jonge Dirk van Horne, wiens vader, die regent heeft geschapen, je muilezels moedig in de strijd zal leiden.

Het volk applaudisseerde deze woorden met lange vreugdekreten: ondanks de protesten van de geestelijkheid werd Dirk van Horne, 20 jaar oud, tot bisschop benoemd, en zijn vader, de heer van Perwijs, regent, op 28 september 1406. Tevergeefs de goedkeuring van de leden van het kapittel; doodsbedreigingen niet bij machte waren om hen van gedachten te doen veranderen: gezeten in het midden van het koor van Teglise Saint-Lambert, bereid om desnoods het martelaarschap te ondergaan, verklaarden ze unaniem dat de verkiezing van Dirk de Perwijs had plaatsgevonden naar de grillen van de bevolking en in tegenstelling tot alle oude gebruiken konden en mochten ze het niet goedkeuren. Geconfronteerd met zo’n gedurfde beslissing, publiceerde de nieuwe bisschop op dezelfde dag een decreet waarin stond dat de kanunniken en andere geestelijken die weigerden zich met de stad te verenigen, uit de stad zouden worden verdreven en als staatsvijanden zouden worden beschouwd. Tegelijkertijd stuurde hij afgevaardigden naar Avignon om bevestiging van zijn verkiezing te krijgen van tegenpaus Benoit.

De stukken waarmee deze Dirk van Horne tot wettig bisschop verklaarde, werden op 19 maart 1407 in Luik gepubliceerd en met het perron meegeschreeuwd. Een diploma van keizer Wenceslas kwam toen om de verkiezing van Dirk te bevestigen; maar noch de geestelijkheid, noch de schepenen, onder wie Jan van Beieren een groot aantal partizanen telde, wilden hem in deze hoedanigheid erkennen, en bijna allen verlieten haastig de stad.

Bij dit nieuws verzamelde de bevolking zich tumultueus op de markt en in het paleis; de irritatie van de mensen van de commune is extreem. Dood aan de vrienden van de Beieren! Riepen ze aan alle kanten … Uit elk vak werden onmiddellijk twintig ruiters gekozen; ze verlaten de stad voorafgegaan door hun vaandels en gevolgd door een menigte burgers; ze zullen de boerderijen en de huizen van de schepenen, kanunniken en nobele ridders in brand steken. Het is zo dat meer dan eens, tijdens deze lange geboorte van gemeenschappelijke vrijheden, de mensen, die alleen luisterden naar de kreten van hun wanordelijke hartstochten, deze lange en patriottische oppositie, waarvan we nu de vruchten plukken, door verfoeilijk geweld bezoedeld hebben. Dat is het trieste pad geweest dat de mensheid heeft afgelegd op weg naar de beschaving.
Andere wraakacties volgden: de twee heren van Horion, Nicolas le Texheur, voormalig burgemeester, Jean de Corswarem, Jean de Saint-Martin, alle edelen, beschuldigd van medeplichtigheid aan de Beieren, werden op 30 juni onthoofd op een schavot dat was opgericht aan de voet van de trappen van Saint-Lambert; Bisschop Dirk en de regent, geplaatst bij een van de ramen van de zeestraat, waren getuige van deze trieste executie.
“Tijdens deze gebeurtenissen was Jan van Beieren hulp gaan zoeken in Frankrijk, Duitsland en andere vorsten. In oktober keerde hij terug naar Maastricht, aan het hoofd van een aanzienlijke troepenmacht, en bereidde zich daarvoor op een krachtige verdediging. De Luikenaren, de Hutois, de inwoners van Tongeren en Hasselt kwamen de bisschop belegeren, en ondanks de buitensporige koude van het seizoen sloegen ze hun kamp op voor de stad tot 7 januari 1408, toen ze gedwongen werden zich terug te trekken in hun huizen. Het beleg had zes weken geduurd en de karren werden teruggebracht naar de Maas, die bijna drie maanden dichtgevroren bleef.
Na het vertrek van de Luikenaars voerden de troepen van Jean de Bavière regelmatig uitvallen uit en verwoestten het vijandelijk gebied; de dorpen Millen en Donck werden in brand gestoken en alle inwoners verbrandden in de kerk waar ze hun toevlucht hadden gezocht. Ook de boerderijen rond Bilsen werden verwoest, onder het voorwendsel dat de rebellen zich daar hadden gevestigd.

Eind mei kwam de Heer de Perwijs opnieuw om Maastricht te belegeren. Jan van Beieren, die een oorlog wilde beëindigen die zo zwaar voor hem was, schreef toen aan de communes: Ga weer aan het werk, zei hij, en vervanijf het kleine aantal oproerkraaiers die de staat in beroering brengen; voor deze prijs zal ik het verleden vergeten en je je franchises en privileges teruggeven. Als antwoord ontving de uitverkorene drie dagen later een in de vorm van missives gevouwen pakket, waaraan zeven ruwe zegels van gedroogde rundermest hingen, en in het pakket vond hij slechts een stuk ‘boomschors’. De wraak van de prins was vreselijk; hij liet een groot aantal Luikse gevangenen aan een galg binden voor de ogen van de belegeraars, afgezien van deze marteling waren er slechts zes of zeven van wie de ogen waren uitgestoken, en met de meest vreselijke spot stuurde hij ze terug naar de vijandelijk kamp, geleid door een eenogige man!

Toen hij begreep dat er geen verzoening meer mogelijk was tussen hem en zijn onderdanen, richtte Jan van Beieren zich opnieuw tot al zijn bondgenoten en vroeg hen om onmiddellijke hulp. Willem IV, zijn broer, graaf van Henegouwen, opgeschoven door de Entre-Sambre et Meuse; de Sire de Jumont, die het volk van de graaf leidde, viel Couvin, Florennes en Fosses aan en verbrandde ze. Aan de andere kant had Jean-sans-Peur, hertog van Bourgondië, die net de hertog van Orléans had laten vermoorden, Parijs verlaten en was op weg naar het land van Luik; hij riep onmiddellijk zijn strijders uit Bourgondië en Vlaanderen, nam een korps Schotten onder bevel van de graaf van Mar in dienst en verzamelde al zijn mannen in Doornik. Het was daar dat Guichard, dauphin van Auvergne, de vader van Tignonville en meester Guillaume Bouratier hem kwamen zoeken; ze vertelden de hertog dat ze waren gestuurd door de koning en zijn grote raad om hem te bevelen af te zien van elke onderneming tegen het volk van Luik en deze zaak over te laten aan de arbitrage van de koning: bovendien, voegden ze eraan toe, de hertogin van Orléans heeft een klacht ingediend tegen u, monseigneur de Bourgogne, en u wordt bevolen persoonlijk te verschijnen om deze beschuldigingen te beantwoorden. ” Mijne heren, antwoordt de hertog, ik hecht veel waarde aan de geboden van de koning, en ik sta erop hem te gehoorzamen; maar zijn zwager, bisschop Jan van Beieren, vroeg me om hem te hulp te komen tegen zijn opstandige communes die hem belegerden en hem in grote wanorde brachten: dit is een slecht voorbeeld dat gestraft moet worden, opdat het wordt niet gevolgd door alle communes tegen de heren. Wat de moord op de hertog van Orléans betreft, ik zal bij mijn terugkeer naar de koning gaan en alles doen wat een trouw onderdaan en een familielid betaamt. Toen, zich tot Messire Guichard richtend: U hebt uw plicht als ambassadeur vervuld, zei hij, help me nu mijn eer te steunen op de dag die we binnenkort zullen hebben. De ridders stemden hiermee in en het leger rukte op via deze oude Romeinse weg die het land van Luik doorkruist en die de weg van Brunehault wordt genoemd.
De Luikenaars bleven krachtig druk uitoefenen op Maastricht, toen ze hoorden dat de hertog van Bourgondië en de graaf van Henegouwen naderden en alles op hun pad vernietigden; ze hieven haastig het beleg op en keerden terug naar de stad. Er werd onmiddellijk een grote raad gehouden, waarna de regent op de trappen en in de buitenwijken bekendmaakte dat degenen die wapens droegen zich de volgende ochtend alleen maar hoefden te verzamelen, op het geluid van de grote bel van de ban. Dat hij hen naar de vijand zou leiden. Het waren er bijna dertigduizend, onder wie vijf- of zeshonderd ruiters, gewapend volgens de gewoonte van Frankrijk, en twintig Engelse boogschutters. Ze verlieten de stad, gevolgd door een groot aantal kanonnen, tanks en karren die de bagage droegen. Mijn vrienden, zei toen de heer de Perwijs tegen hen, ik heb jullie meer dan eens laten zien dat het leveren van de strijd aan onze vijanden betekende dat men zichzelf blootstelde aan groot gevaar; het zijn allemaal nobele mannen, gewend en op de proef gesteld in oorlog, en die slechts door één enkele wil worden geleid; het is niet hetzelfde met u, eenvoudige handelaars. Het zou beter zijn geweest om in onze steden en onze forten te blijven, ze door het platteland te laten dwalen, ze in ons voordeel aan te vallen en ze beetje bij beetje te vernietigen; maar je hebt de dag gewenst en we zullen ons best doen om het te doen. Verenig u, ik smeek u, en bereid u voor om te sterven, indien nodig, voor het verdedigen van uw leven en uw land. De Luikenaars rukten op naar de stad Tongeren en sloegen hun kamp op in de vlakten van Othée, een mijl verwijderd van deze stad. De hertog van Bourgondië en de graaf van Henegouwen, aan het hoofd van vijfendertigduizend man van de beste troepen, waren op enige afstand. Tweehonderd ruiters onder leiding van Robert-le-Roux, schildknaap van de hertog, kwamen om de positie van de inwoners van de gemeenten te verkennen.
Om zijn verbinding met de Tongerense die beloofd had te vergemakkelijken had de heer van Perwijs zijn volk op een kleine hoogte geplaatst die gewoonlijk het grote graf van Ander wordt genoemd; de heilige vaandel van Saint-Lambert zweefde majestueus boven de vaandels van de ambachten, en ondanks de superioriteit van het vijandelijke leger, manifesteerde de levendigste ijver zich in het kamp van de Luikse.

Monseigneur de Bourgogne en de graaf van Henegouwen stelden hun mannen op een vrij gunstige plaats op en wachtten daar de vijand op: toen ze zagen dat hij geen beweging maakte en tevreden was met het lanceren van een paar bombardementen, besloten ze hem aan te vallen. Maar om te voorkomen dat het volk van Luik en dat van Tongeren elkaar zouden ontmoeten, beval de hertog dat vijfhonderd strijders te paard en duizend man te voet naar de flank en de achterkant van de vijand zouden gaan. Alvorens het sein te geven, richtte hij een paar woorden tot de talrijke en dappere ridders die hem omringden: marcheer moedig tegen deze mensen van de gemeenten van Luik, rebellen tegen hun aanvoerder en heer, hij zei: wees niet bang voor deze domme en ruwe massa die al zijn vertrouwen stelt in zijn grote aantal: het zijn mensen die alleen geschikt zijn voor fabricage en handelswaar. Het was één uur, het Bourgondische leger vertrok.
De inwoners van Luik reageerden met kreten van ongeduld en vreugde op de bewegingen van de Bourgondiërs, en toen ze de vijfhonderd cavalerie en de duizend infanterie zagen losmaken van het grootste deel van de strijd, dachten ze dat de dag voor hen was: Zie de lafaards, riepen ze, hier vluchten ze. Maar de heer de Perwijs, die op de hoogte was van de oorlog, zei onmiddellijk tegen hen: Mijn zeer beste vrienden, dit gezelschap te paard, dat daar voor u staat, vlucht niet zoals u denkt, maar wanneer dit andere gezelschap veel talrijker is, alsof je heel goed bent gekomen om je aan te vallen en te bevechten, dan zullen de mensen te paard in goede orde arriveren om je over de streep te trekken en zullen ze proberen je uit elkaar te halen. Dus, mijn beste vrienden, we zijn in de strijd die ik je heb afgeraden en die je met heel je hart verlangde, alsof je zeker was van de overwinning: stel je hoop op God en val dapper je vijanden aan.
Nadat hij deze woorden had gezegd, verzamelde de heer de Perwijs een compagnie van zijn beste strijders om zich te verzetten tegen de troep die oprukte om hen te verrassen; maar de Luikenaars, die de beweging van de Bourgondiërs niet begrepen, hielden de regent tegen: Verrader, riepen ze, kun je oversteken naar de kant van de vijand; kom hier, je moet vechten en sterven met het volk. Perwijs leed geduldig de beledigingen van deze onwetende menigte: hij regelde slim zijn wereld, beschutte zijn twee vleugels achter een wal van wagens en bagage, plaatste de paarden achterin en de trekmannen in het midden, met uitzondering van de Engelse boogschutters. De regent, zijn zoon Dirk en verschillende edelen die de zaak van het gewone volk voorstonden, gingen voor de troepen staan.
Toen de twee legers dicht bij elkaar waren, sprak de hertog zijn strijdkreet de uit: Notre Dame au duc de Bourgogne! En beval de aanval. Saint Lambert aan de heer van Perwijs antwoordde de mensen van Luik, woedend op de vijand afstormend, en de zaak werd algemeen.
Meer dan een uur bleef de overwinning onbeslist: de Luikenaars waren dapper doorgedrongen tot het midden van de vijandelijke rijen en vochten hand in hand tegen de machtige Bourgondische ridders; het gevecht was verschrikkelijk. Het bolwerk van de strijd bevond zich voornamelijk aan de kant waar de banier van de verschuldigde was; de laatste, gezeten op een klein paard, rende van de een naar de ander, iedereen aanmoedigend en moedig vechtend te midden van de pijlen die van alle kanten neerregenen. Wat betreft de Sire de Perwijs, hij was regelrecht op de vlag van Bourgondië afgegaan en had iedereen neergehaald die hij op zijn pad tegenkwam; hij onderscheidde zich onder vijandelijke ridders door zijn lange gestalte en de vreselijke slagen die hij uitdeelde. Bisschop Dirk, een groot aantal handelaars hadden de regent gevolgd en met evenveel vuur aan zijn zijde gevochten.
De vijfhonderd cavalerie en de duizend voetsoldaten die de hertog had gedetacheerd, arriveerden echter op de Luikenaars en vielen hen aan, precies zoals de heer van Perwijs goed had voorzien. De rijtuigen en bagage veroorzaakten een ogenblik wanorde in de rangen van de Bourgondiërs; maar toen ze zich onmiddellijk verzamelden, vielen ze woedend op de mensen van het volk en begonnen een groot aantal van hen te doden: ze slaagden er zelfs in om van het grootste deel van de vijand een lichaam van ongeveer zesduizend man te scheiden die ze achtervolgden. Op het platteland en die ze volledig hebben vernietigd. Daarna keerden ze op hun schreden terug en hernieuwden de aanval naar de achterkant van de vijand. Deze nieuwe clash besliste de overwinning; zonder hem, zegt de kroniekschrijver Monstrelet, zouden de mensen van Luik misschien hebben gezegevierd, en naar eigen zeggen van de hertog van Bourgondië waren er nooit mensen die zo goed vochten en het zo lang volhielden; maar tegelijkertijd van alle kanten aangevallen, samengedrukt en gekneusd te midden van al deze in ijzer geklede mannen, braken ze hun rijen, en al snel was het niets meer dan een vreselijke slachting. Er werd geen kwartier gegeven; de hertog had uitdrukkelijk bevolen een einde te maken aan deze opstandige menigte. Hendrik van Horne, heer van Perwijs, en zijn zoon vielen dood neer naast de Bourgondische banier; Graaf Hendrik de Salm, die de standaard van Saint-Lambert droeg evenals vele andere edelen en schildknapen werden op dezelfde plaats afgeslacht. De doden, zegt een hedendaagse historicus, waren in de oogsttijd in de minderheid dan de korenaren. Het lijkt zeker dat bijna twintigduizend. Mannen van de gemeenten kwamen op die dag om het leven, en de droevige naam van Othée, herinnerend aan de herinnering aan de martelaren die in deze vlakten bezweken, bleef als een herinnering aan wraak in de harten van de Luikenaren, en bracht later de sublieme toewijding voort van de zeshonderd helden van Franchimont.
De dag na de slag, Jan van Beieren, geëscorteerd door dertienhonderd. Strijders te paard, verliet Maastricht en ging naar het kamp van de prinsen; ze presenteerden hem als een schouwspel dat hem het hoofd van de heer van Perwijs moet hebben behaagd, geplant op het uiteinde van een snoek: hij ging toen zijn ogen uitkijken naar de doden die het landschap bedekten, en had wat Haydrois die hij ophing of gevierendeeld, ze werden ontdekt terwijl ze zich op de plek van het gevecht verstopten.
Het nieuws van de nederlaag was snel bekend in Luik: het veroorzaakte onrust en consternatie daar. Omdat de bourgeoisie geen middelen meer had om zich te verzetten, besloten ze de prins om gratie te smeken. En twaalf afgevaardigden van de commune kwamen om zich neer te werpen aan de voeten van hun heer. De bisschop beloofde gratie, maar onder zeer harde voorwaarden; hij vroeg om een aantal burgers aan hem uit te leveren, evenals de heren van Rochefort, van Seraing en de weduwe van de heer van Perwijs. Hij eiste ook dat de mensen en de geestelijkheid hem zouden ontmoeten om het goed te maken. Deze voorwaarden werden voorgelezen aan de menigte die voor La Violette was verzameld; ze moesten worden geaccepteerd.
Het leger van de prinsen naderde Luik en legerde zich in Jemeppe en op de hoogten van Sint-Gillis; de volgende dag strekte het zich uit tot de naburige vlaktes van Grace en Bolsée. De bourgeoisie en een deel van de geestelijkheid, die toen de stad verlieten, door de poort van Sainte-Marguerite, kwamen in hemd en blootshoofds naar voren om de bisschop te ontmoeten. De heren van Rochefort en Seraing, gevolgd door zesentwintig door de prins aangewezen personen, marcheerden voorop: op een teken van Jan van Beieren liet de beul hun hoofd vliegen, en de arme handelaars vielen op hun knieën en schreeuwden op verschillende manieren. Gelegenheden: Dank u!… Dank u!… Terwijl dit plaatsvond, kwam de Sire de Jumont de stad binnen op bevel van de prins en zat hij de andere eveneens gegrepen legaat van Antipope Benoit, de suffragette van Dirk en een groot aantal burgers en vrouwen, onder wie de dame van Perwijs, en bond ze twee aan twee en weer terug. Op hun rug ziet hij ze vanaf de top van Pont-des-Arches in de Maas geworpen worden. De verminkingen en moorden gingen enkele dagen door; de bisschop, eerder tijger die pastoor, zegt Mezeray, kon niet vanonken worden van bloedbad. Hun onderdanige Sion kalmeerde zijn woede niet, toen hij werd hersteld in zijn bisschopszetel, woedde hij niet alleen tegen de schuldigen en hun leiders, maar ook tegen de vrouwen en de kinderen, de priesters en de religieuzen. Rondom Luik en de steden die ervan afhingen was niets te zien dan wouden van lichamen en galgen, en de Maas stroomde over van de menigte van deze ongelukkigen die er twee aan twee in werden geworpen, samengebonden. De slag bij Othèe inspireerde een dichter of verlichter van deze tijd; hier is een uittreksel uit zijn gedicht, volgens de uitgave van M. le canon de Ram, rector van de Katholieke Universiteit:
Ains vocht tegen rui beau, Zoals hardy, preux en ysnel; Want ze werden geregeerd door de sterke heer van Perveliez, die heel zijn hele leven wijs en zonder enige afgunst zichzelf tot op de dag van vandaag edel had geregeerd, alleen door zeer waanzinnige hebzucht, die zijn hart in vuur en vlam houdt, zijn zoon zittend op de hoge zetel van de heerschappij van Luik. En dus faalde zijn grote wetenschap, Vriendelijkheid en waarachtig gehoor, Toen de samenzweerders berustten, En de vrije mannen beschuldigden, Waarvan hij wrede pijn kreeg, Want hij stierf eraan in de estour, En zijn zoon en al hun assistenten.
In het eerste moment van verdoving dat volgde op de nederlaag, voegt M. le Haron de Gerlache eraan toe, had niemand het aangedurfd om enige klacht te uiten; ze hadden de zwaarste omstandigheden geaccepteerd, omdat ze nog zwaardere konden vrezen: plundering, brand, bloedbad in de stad. De Luikenaars werden behandeld als rebellen en ze werden overwonnen; wat hadden ze volgens het publiekrecht van die tijd te verwachten van een zo vaak woedende meester, die ze hadden verloochend voor hun prins, en wiens vrienden ze zeker niet hadden gespaard? Maar, bekomen van hun angst, ontdekten de goede burgers, zij die de excessen van de Haydrois het meest hadden afgekeurd, dat het vonnis was onrechtvaardig, buitensporig, wreed, omdat het de onschuldigen en de dader zonder onderscheid trof. Nadat de bisschop het kapittel had bijeengeroepen om het verdrag van 24 oktober ter goedkeuring voor te leggen, ondervond hij de levendigste weerstand onder de mannen die zich tijdens de slechte dagen trouw aan zijn zaak hadden getoond, met gevaar voor eigen leven en fortuin. Ze beweerden hem dat deze daad zowel de kerk als de staat vernietigde; dat de prinsen, na “de bisschop van Luik, hun broer en zwager, te hulp te zijn gekomen, verblind door ongelukkige politieke hartstochten die we niet beweren te verontschuldigen, niet minder verloren zijn voor de voor jou, prins! En dit vaderland, uitgeput van bloed, heeft om te herstellen een minder gewelddadig regime nodig dan het regime dat wij het willen opleggen. De bisschop, getroffen door de kracht van deze redenen, wendde zich tot de geallieerde vorsten om hun te smeken hun straf enigszins te matigen. Ze besloten toen om enkele van haar oude charters naar de stad terug te sturen; ze herstelden de privileges van het kapittel; ze verleenden aan de steden, maar niet aan de ambachten, het recht om vlaggen te hebben, en ten slotte verlengden ze de termijn die was vastgesteld voor de betaling van de boete van 220.000 gouden kronen. >
om hem op zijn vijanden te wreken, hadden ze zich gevangen alsof ze hun heerschappij in het land voor eeuwig wilden behouden; dat als de Haydrois aan zijn ondergang was begonnen, de prinsen het voor altijd hadden voltrokken; hoe zit het met inderdaad, ze waren niet bezig met het herstellen van misstanden en het herstellen van dingen in hun vroegere staat; dat ze de Luikenaars van hun vrijheden hebben beroofd die het volk had genoten onder de bisschoppen die het meest jaloers waren op hun voorrechten; dat ze niet alleen de interne grondwet van het land teniet deden, maar dat ze de banden verbraken die het verenigden met het Duitse rijk, en de rechten van de keizer, wiens suprematie ze negeerden! Ten slotte 2 spoorden ze de bisschop aan om terug te keren naar de paden van zachtmoedigheid en gematigdheid. De vijftienduizend Luikenaren die bij Othée omkwamen, vertelden ze hem:

De echtgenote van de heer de Perwijs heette Marguerite de Rochefort, dame van Ochain, en zij was de dochter van Wautier, heer van Haneffe, en Agnes de Houfalize, dame van La Flamengrie.
Hendrik de Perwijs had vier kinderen:
1 Dirk, verkozen tot bisschop van Luik op 28 september 1405, op 20-jarige leeftijd, zoals we zeiden in het artikel over de vader;
2) Johannes, die volgt:
3) Jeanne, gehuwd in 1421 met Jean de Diest, overleden in 1424, slechts 25 jaar oud was, zoon van Thomas de Diest, heer van deze plaats en van Sichem, en van Catherine van den Wyeren, kleinzoon van Hendrik, heer van Diest, en Elisabeth van Horne.
Was de dochter van Willem, heer van Hoorn en Altena, en Ermengarde van Kleef. Jeanne Bosses stond op in de zaal van Kuringen, in het jaar 1425, ferid tertid post ascensionem Domini, een weide gelegen te Steyovort, van de heer van Petersem, die vroeger dominus Thomas bezat, dominus van Diest. Jean de Diest en Jeanne van Horne lieten een dochter en enig kind na, genaamd Jeanne van Diest, geboren rond het feest van de Aankondiging in het jaar 1424, overleden op Kasteel Wyeren 10 september 1472, die trouwde met Jean de Loon, Heer van Heinsberg.
We spraken over de laatste en zijn maurs in deel 2, pagina 56 pronkt, van onze lezingen:
4) Oda van Horne
VIII. Jean van Horne, heer van Perwijs, Kranenburg, Duffel, Gheel, Oisterloo en Ochain, was in Tongeren tijdens de slag bij Othée: hij snelde zijn vader en zijn broer Dirk te hulp met een goed legerkorps; maar nadat hij onderweg het rampzalige resultaat van de dag had vernomen, trok hij zich voorzichtig terug. In 1415 ondertekende hij een verdrag van vereniging of confederatie tussen de unie Staten van Brabant en het land van Outre-Meuse.
Toen Thomas de Diest stierf op 7 juni 1432, plaatste hertog Philippe de Schone de erfgename van Thomas, genaamd Jeanne, dochter van Jean de Diest en Jeanne van Horne, zus van Jean van Horne, heer van Perwijs, onder de bescherming van deze laatste heer die zijn oom was.
Jean de Perwijs tekende op 21 oktober 1440 met Jean de Heinsberg, bisschop van Luik, Jean de Loon, Jean Wesemael, heer van Falais en het grondgebied van Mechelen, Jean de Rotselaar en zijn broer Hendrik, evenals die van de drie broers, Jean, Daniel en Hendrik de Schoonhoven, de privileges van de stad Diest verleend en bekrachtigd door Jeanne de Diest en Jean de Loon, heer van Heinsberg en Genneppe.
Op 7 oktober 1445 kwam Jean van Horne, Seneschalk van Brabant, in aanwezigheid van Jean de Nassau, om de officieren van de heerschappij van Diest te bevelen alleen verantwoording af te leggen aan de hertog van Brabant voor het beheer en de financiële toestand van deze heerlijkheid, zolang Jean de Loon, heer van Heinsberg, hem de kastelen en landerijen van Millen, Gangelt en Vucht niet zou hebben geleverd. Bovendien ontsloeg hij de magistraten, zodat er enige tijd geen rechtspraak meer bestond. Uiteindelijk sloten de heer van Diest en de hertog een akkoord.
Jean van Horne had belangrijke rechten op het klooster van Roosendaal, die vermeld staan in het huwelijkscontract van zijn zoon Hendrik; en aangezien dit deel van de act nog steeds van belang is, transcribeer ik het hier:
In den eerstenheeft myn heere in den voorseyde cloostere staende een huys met cameren, cueckene, kelder, bottelene, ende voort meer cameren om syn ghesin in te leggen, ende met bedden ende andere huysrade des een oft egbeen den cLoontere aen en gheet; nocht sy en hebben daer in egheen toesegghen. nocht nyemandt dan myn heere alleene; item dat myn heere in syn voor- seyde huys setten mach ende set alst hem ghelieft eenen gastwerder; item die van Roosendael syn schuldich te gevene den gastwerder een provende sonder synen cost; item soo syn ‘t voorseyde buys schuldich te houden van huysrade ende alle dese voorseyde poenten te doene sonder eenighen cost van den heere; item noch syn sy schuldich den heere ‘t lants van Waelhem ende van Duffele, soo wanneer hem daer in ‘t voorseyde cLoontere gelieft te comene ende te legghen met syne statie, soo groot soo cleyne als hem dat gelieft, ende soo langhe daer legghen mach als hen gelieft, sonder eenighe taxasy oft teringhen van daghen of manden daer in gezuert te zyn, die voorseyde dan den heere leveren moeten, brood, bier, sout, smout, vier, kerssen ende licht; item voort syn sy schuldich te leveren ‘s heeren peerden voorseyd, sonder getal hoy ende stroe; voort syn sy schuldich den heere te houdene cenen waghen met vive hinxten, ende moet den heere dienen wanneer dat hem gelieft ende ‘t allen plaetsen; maer als hy buyten. der poorten van den cLoonter is, so voert hy op eyghen cost, ende anders niet; ende die heere is den waghen knecht ‘s jaers eenen rock schuldich te geven van syne leveryen; item syn schuldich soo wanneer dat die heere daer niet en is ende syne knechten daer comen die die heere daer sint, dien moeten sy geven eten ende vanincken na dat den dage getidich is; item soo wanneer den heere jaghers in den voorseyde cLoontere comen met honden, soo moeten sy den honden brood geven en den jaghers haren cost van eten en van vanincken nae dat den daghe getidich is, ende des gelyckx den valekeniers met haren vogelen; ende hier is ‘t voorseyde eLoonter los ende vry van allen beden ende diensten van onsen genadigen heere ende alle andere noch sy en derven niemanne gheven die werde van een brode, sy en willen noch sy en syn en niemande gehouden dan alleen den heere voorseyd.
Jean van Perwijs stierf op 18 juni 1447 en werd begraven in het klooster van Roosendaal, nabij Mechelen.
Hij trouwde op 7 augustus 1420 met Mahaud de Ryferscheid, vrouwe van Saint-Michel, dochter van Jean, heer van Ryferscheid, van Dyck en van Bedbur, graaf van Salm, die stierf in Azincourt, en van Berthe de Culembourg, zijn tweede vrouw, die de dochter van Gérard was, waaronder vier kinderen:
1) Hendrik, die volgt,
2) Isabeau de Hornes, stierf zonder kinderen, het jaar 1510, trouwde in het eerste huwelijk met Jean Pinnock, heer van Nieurode; in tweede huwelijk, met Jean de Rotselaar, ridder, heer van Perwijs die hij op 6 juni 1482 voor het feodale hof afloste als opvolger van zijn zwager, zoon van Jean, heer van Rotselaar, en van Marie de Diest, en, in het derde huwelijk, met Jean Brant, heer van Grobbendonk, Gls d’Arnoud, heer van dezelfde plaats, en Catherine de Heinsberg, Jan, bisschop van Luik.

We lenen ook uit de Geschiedenis van het oude huis van Aarschot wat Jean, Sire de Rotselaar betreft: Jean, Baron de Rotselaar en heer van Vorselaar en Retie, bij het overlijden van Gérard, Sire de Vorselaar en van Hoogstraten, het jaar 1381. Trouwde met Marie de Diest, dochter van Hendrik, baron de Diest, en Else van Horne; ze leefde weduwe in het jaar 1415. Uit dit huwelijk kwam Jean, Baron de Rotselaar, die volgt; Mathilde de Rotselaar, echtgenote van Jean, heer van Polanen, Leck en Breda; Isabelle de Rotselaar, echtgenote van Gérard de Berlaymont, ridder, heer van Ville en Vierves, gouverneur van Henegouwen, het jaar 1405; Jacques de Rotselaar, kinderloos gestorven, Hendrik de Rotselaar, Vader de Boest, het jaar 1425, huwde, in eerste huwelijk, N. de Winge, dochter van Wautier de Winge, ridder; hij huwde, in tweede huwelijk, Catherine Sersanders, vrouwe van Coeckelberghe, dochter van Simon, ridder, weduwe van Hendrik de Liedekerke, heer van Rassenghien, ridder; Marie de Rotselaar, echtgenote van Arnoud, heer van Zevenbergen: zij leefde als weduwe in het jaar 1445; uiteindelijk verliet Catherine de Rotselaar, echtgenote van Wautier Datyn, Jeanne de Datyn. Echtgenote van Jean, heer van Sint-Gorik, ridder, heer van Boxem; zij stierf in het jaar 1459.

Jean, baron de Rotselaar, vader van Vorselaar, de Retie, ridder, getrouwd, in eerste huwelijk, Marie de Berlaymont, genaamd de Ville, dochter van Gérard, door wie hij een dochter had genaamd Jeanne, erfgename van Rotselaar; hij huwde, in tweede bed, Isabelle van Horne, vrouwe van Perwijs, dochter van Jean, heer van Perwijs, en van Mahaut, dochter van de heer van Ryferscheid: zij werd weduwe in 1446. Hij had: 1 Jean de Rotselaer, baron van Perwijs, trouwde met Clémence de Boechout, door wie hij Hendrik de Rotselaar, baron de Perwijs et de Duffel kreeg: hij stierf kinderloos in Parijs, het jaar 1500; en 2 Elisabeth de Rotselaar, erfgename van haar broer Hendrik, echtgenote van Michel de Croy, vader de Sempy, ridder in de orde. de la Toison-d’Or, stierf zonder generatie en ligt in Ecaussines.

3) Marie van Horne, gehuwd met Jacques Bau, ridder, heer van Muggenberghe en Royenborch: na de dood van zijn kinderloze echtgenote huwde hij Helwich de llarduemont, dochter van Gérard. Hij hief op 27 februari 1508 de heerlijkheid, het kasteel, het boerenerf en het land van Royenborch op voor het feodale hof van Mechelen: zijn dochter Catherine Bau trouwde met Willem de Merode, heer van Veulen, amman van Brussel, kleinzoon van Jean de Merode, genoemd in de volgende n”;

4) Aleyde van Horne, vrouw van Geel, van Diepenbeek, gehuwd, bij contract van 8 november 1451. Bekrachtigd door de magistraat van Luik op 25 januari 1457, met Jean de Merode, ridder, overleden de zaterdag na Sint-Katelijne van 1484, zoon van Rigault, Richard genoemd in de genealogie van het huis Merode, in de Geschiedenis van het huis Aarschot en in die van de familie Berthout. Aleyde van Horne, erfgename van Perwijs, van Duffel en Gheel, bekend als Patrice van Hamme, was echtgenote van Jean, heer van Merode, tot baron van Merode gemaakt door keizer Frederik III: hij was heer van Westerloo, van Petersem, van Leefdael, kamerheer van keizer Maximiliaan: hij was als van Richard, heer van Merode, en van Béatris, vrouw van Petersem. Wat het land van Westerlo betreft, het werd betwist tussen Jean, de tweede van de naam, heer van Wesemael, enerzijds, en Richard, heer van Merode, zijn neef en vader van Jean, anderzijds, en na lange tijd geschillen, werd het door de raad van Brabant in het jaar 1483 toegevoegd aan onze Jean, heer van Merode, als meer schijnbare erfgenaam. Zijn zoon Richard, baron van Perwijs, van Duffel, van Petersom, van Leefdael, heer van Westerloo, van Gheel, van Waelhem enz., trouwde met Marguerite van Horne, dochter van Arnoud van Horne, heer van Gaasbeek, van Hondschote, en door Margriet de Montmorency, vrouw van Pamele. Door het huwelijk van Aleyde van Horne met Jean de Merode, ging het hele rijke landgoed van de heren van Perwijs, van het geslacht van Horne, over in het huis van Merode, bij de dood van Hendrik van Horne, heer van Perwijs in 1485.
Jean van Horne, heer van Perwijs, had een buitenechtelijk kind:
Dirk de Perwijs verschijnt in een akte die werd voorgelegd aan de schepenen van de stad Brussel op 6 september 1454 en in het huwelijkscontract van Hendrik, heer van Perwijs, oudste zoon van zijn vader, in deze termen: Diederyck natuerlick zone wylen joncker Jans heer van Perweys, etc. ridder, heer van Perwijs, van Duffel, enz., opgeheven het eerste bolwerk voor het feodale hof van Brabant op 20 september 1448. Als erfgenaam en opvolger van zijn vader, en was Seneschalk van Brabant.

Hij trouwde in 1455 in de stad Leuven met de weduwe van Jacques de Wassenaer, burggraaf van Leiden, genaamd Elisabeth van Diest, uit een adellijke en illustere familie. We hebben al enkele passages uit hun huwelijkscontract geciteerd die zeer merkwaardige informatie bevatten en van aard zijn om diegenen te interesseren die de geschiedenis in al haar aspecten bestuderen; zien we dat de familie Diest verschillende wijngaarden had in Brabant.
Elisabeth van Diest bracht in:
In den eersten dat huys van den Rivieren metter heerlycheyt, ende met allen den goeden daer toehoorende ende met cender wintmolen, welcke goeden d’een jaer meer d’ander jaer min, na de jaerganghe, wert syn tusschen vyfthien ende sesthien hondert guldens hol- lands, luttel min of meer, den gulden te twintig stuyvers gerekent; item eenen wyngaert groot twintig viedeel op den welcken by tyden gewassen hebben hondert ende dertig amen wyns.
Aan het einde van de akte hebben de overeenkomst sluitende partijen hun naaste verwanten verzocht deze met hun zegels te verzegelen:
Item om meerder sekerheyt, hebben wy Hendrik van Horne, heer van Perweys, gebeden ende bidden seer hertelyck ende vriendelyck den cerwerdighen ende hoogheboren vorst heere Janne van Heynsbergh, biscop van Luydick, hertoghe van Bulioon en grave van Loen, enz.. ende den edele heere Jacoppe, grave van Hoerne, enz., onsen lieven heere ende oom, ende wy Johanne van Wesemale ende Lysbette van Diest, enz.

Butkens citeert zijn naam in de Genealogische geschiedenis van het huis van Lynden, pagina 178, ter gelegenheid van het dispuut van Adolf, hertog van Gelre, met zijn vader, met de volgende woorden: geen enkele reden willen horen. Daarom ontvingen de genoemde heren ambassadeurs herhaalde brieven van Zijne Heiligheid en Zijne Keizerlijke Majesteit, waarmee ze de zaak toevertrouwden aan hertog Karel van Bourgondië en Brabant, die onlangs werd opgevolgd door de dood van de goede hertog Philippe, zijn vader. Uiteindelijk ontbood Karel van Bourgondië rond het jaar 1470 de jonge hertog Adolph naar de stad Dourlens, waar ook de oude hertog Arnoud geleid werd door van Horne, baron van Perwijs en Duffel, gevolgd door de heer van Hemmen en andere ridders van zijn partij. Hij was in Brussel tijdens het oproer van 1477, na de slag om Nancy. De Geschiedenis van de Stad Brussel maakt melding van hem volgens de memoires van de Heer de Haynin:
“De opstandsbeweging, die lang was voorbereid, barstte plotseling los tegen het begin van de maand maart. De ambachtslieden brachten echter de beul met zich mee om de amman (officier met rechterlijke taken) Louis d’Enghien en andere patriciërs te laten onthoofden; de voorbereidingen voor executie waren al getroffen toen de seneschalk van Brabant, Hendrik van Horne, heer van Perwijs, aantoonde dat een dergelijke executie een misdaad zou zijn en de mensen adviseerde hun tegenstanders te beoordelen alvorens ze te slaan. Deze mening wordt gevolgd en alle magistraten worden gevangengezet. De kapitein had geen compromis gesloten met het volk; ook in deze democratische beweging, een verschrikkelijke reactie, hij bleef in functie en kon zijn invloed meer dan eens aanwenden, ook ten gunste van zijn familieleden. Philippe van Horne, heer van Gaasbeek, was hem zijn verlossing en waarschijnlijk zijn leven verschuldigd. “

We zien ook in de Geschiedenis van de Stad Brussel, pagina 285, dat sommige ambachten, die gebruik maakten van hun overwicht om gunsten te verkrijgen (de slagers), geleid door Marbais, de secretarissen en de geestelijken van de stad dwongen om terug te keren naar de Heer van Perwijs het handvest dat buitenlandse slagers machtigt om op zaterdag vlees te verkopen: deze heer bracht het naar de heer van Ravestein die het annuleerde. Op dat moment dreigde Lodewijk XI het land binnen te vallen en te verdelen: de heren van Perwijs

De raad van Hertogin Maria informeerde de heren van Henegouwen dat ze alles in het werk moesten stellen om de stad Avesnes te verdedigen. De heren van Perwijs en Culemborg kwamen met tweeëntwintig andere heren om zich aan te sluiten bij het garnizoen. Lodewijk XI bracht echter zijn leger en zijn artillerie voor de stad. Op 11 juni 1477, voordat het beleg begon, stuurde hij een heraut naar de heren van Perwijs en Culemborg. Deze verzamelden de mensen van de gemeente en zeiden dat ze, vastbesloten om te leven en te sterven met de mensen van Avesnes, echt hun wil wilden weten. De commune riep met één stem uit dat ze zichzelf wilde verdedigen en niet behandelen! Met de koning: de heraut moest zelfs worden ontslagen zonder de brieven die hij bij zich had te openen. Toen begon de artillerie te vuren: de muur was dik, gebouwd van harde stenen; pas na een dag en een nacht was er het begin van een bres. De franc-boogschutters vielen dapper aan ondanks een vreselijke weerstand, ze veroverden twee torens; maar de belegerden hadden ze uit voorzorg gevuld met takkenbossen en stro. Ze staken het vuur aan: de standaard van Frankrijk, die al op de torens was geplant, werd verbrand en enkele honderden boogschutters kwamen daar om. De koning luidde de aftocht. Alleen de stedelingen hadden de eer van deze hardnekkige verdediging. De Brabançons en de Avensnes bleven, om naar de muur te gaan, verborgen in de huizen en kelders. De heer de Perwijs maakte nutteloze protesten tegen hen: ze luisterden niet naar smeekbeden of bevelen. Toen dacht hij dat alle weerstand zinloos was en dat er niet met twee- of driehonderd bourgeois en inwoners een manier was om zich staande te houden tegen de hele macht van de koning van Frankrijk. Hij keerde terug naar de muur; en toen een tweede aanval op het punt stond te beginnen, maakte hij een teken met zijn hand dat hij wilde onderhandelen. De koning maakte een einde aan de artillerie en het werpen van lijnen en stuurde vervolgens Jean Marissal, kapitein van een van zijn compagnieën, om de voorstellen van de belegerden te horen. Zodra hij naderde, schoten de stadsmensen op hem en viel hij dodelijk gewond. Ah! De schurken! Riep de heer de Perwijs uit, ze zullen niet ophouden terwijl ik overleg; Ik zal weten hoe ik mijn salaris moet verdienen zonder hen. Dat is het verhaal van het beleg volgens Barante, die eraan toevoegt dat de Sire de Perwijs van de muur afdaalde onder het voorwendsel zijn Brabanders te gaan uitschelden, het volk van Avesnes blootstelde aan alle woede van een nieuwe aanval, een aanval opende postern, en met de Sire de Culemborg en een andere heer van Henegouwen, trok hij naar de Fransen. Niettemin heeft de auteur van de kroniek van de bewonderenswaardige feiten en gebaren van Maximiliaan “vorderingen van Perwijs, Culemborg, Jean de Rotselaar en de Jauche hebben gemaakt gevangengenomen en naar Parijs gebracht. Toen de vier gevangen heren, voegt de auteur eraan toe, in de gevangenissen van de koning werden gedeponeerd, riep Lodewijk hen bij zich en zei tegen hen: Mijn heren, wat vindt u ervan? In welke disposities sterf je? Vind je het niet erg om in de gevangenis te blijven? Ze antwoordden: we zouden beter af zijn; maar we moeten ons lot ondergaan. Kom, voegde de koning eraan toe, wil je je aan mij onderwerpen en in mijn dienst treden? Het is mijn advies aan jou. Je zult geëerd worden aan mijn hof: ik zal je royaal belonen als je een eed van trouw aan mij aflegt.
Louis rekende erop dat deze aanbiedingen aanvaard zouden worden, zoals ze waren gedaan door Crévecour en Philippe Pot; maar hij vergiste zich enorm, want Gaspar de Culemborg antwoordde: Ik kan niet instemmen met wat u vraagt, Sire. Liever dan mijn familielid, de hertogin van Bourgondië, te verraden en mij gehoorzaamheid te zweren, zou ik liever tien keer sterven. We beloofden hem en zweren trouw, en deze eed, de dood zou me er niet toe brengen die te breken.
Ridder van Perwijs, de heer van Jauche en heer Jean van Rotselaer, heer van Wesemael, zeiden dat ze dezelfde mening toegedaan waren als Gaspar van Culemborg.
‘Wil je nobel handelen,’ voegde Hendrik van er wij aan toe, terwijl hij zich tot de koning richtte, zoals het een soeverein betaamt die zou willen dat wij op dezelfde manier handelen met zijn familie, als ze gevangenen waren? Een rechtvaardig losgeld eisen voor onze verlossing. Behandel ons zoals je zou willen dat je edelen behandeld worden, en laat het ons zien uw vrijgevigheid.
Ik zal u niets doen, antwoordde de koning, en ik zal ook niet toestaan dat u iets wordt aangedaan dat in strijd is met de eer, want, heer van Perwijs, u was mijn vriend in de stad Luik, toen ik bij mijn neef Charles de Valois was, en ik zal me de vriendschap herinneren die u mij in dit geval toonde. Als je het zou willen, zou je losgeld snel worden betaald; je zou meteen vrij zijn als je bij mij had willen blijven.
Sire, antwoordde Culemborg, u zult onze resolutie niet veranderen; we zullen trouw blijven aan de Bourgondiërs, in leven en dood: niets kan laat ons het huis van Bourgondië verraden of afstand doen van onze loyaliteit moeten.
Het zij zo, antwoordde Louis; over een maand hoor je hoe het in dit land gaat. Blijf in dit appartement, ik ga mijn adviseurs raadplegen om erachter te komen wat ik met je moet doen. De gevangenen bleven alleen en bespraken hun wanhopige positie en vooral van de tegenslagen van Vlaanderen. De koning van Frankrijk en zijn raad besloten de heren te laten gaan Heren van Perwijs Vlamingen onder losgeld, aangezien ze vastbesloten waren goede Bourgondiërs te blijven. Sommigen waren om ze ter dood te brengen; maar de bisschop van Lyon, de hertog van Bourbon en de hertog van Orléans zeiden: Laat ze naar hun land terugkeren, want als wij of andere edelen gevangen werden genomen, zouden we zou behandelen zoals we die heren zouden hebben behandeld. De koning antwoordde: ik denk dat het zal gebeuren zoals u zegt; daarom zal ik je advies opvolgen. Elk van de vier gevangenen zal drieduizend gouden kronen geven voor zijn losgeld.
Dienovereenkomstig werden ze voor de koning gebracht die hun aankondigde dat ze onder de bovengenoemde voorwaarde konden vertrekken. Men kan goed veronderstellen dat ze onmiddellijk klaar waren en er oneindig veel de voorkeur aan gaven naar huis terug te keren, onder welke voorwaarde dan ook, dan in de gevangenis te blijven. Ze bedankten de koning dat hij hen vriendelijk had toegelaten tot losgeld. Gaspar de Culemborg sprak: Sire, dit geld wordt u alleen geleend, want op een of andere dag bent u aan de beurt en zullen de Fransen ons teruggeven wat we ze vandaag betalen. De koning was niet boos op deze toespraak, maar antwoordde: Als u dicht bij mij had willen blijven, heren, dan had u geen losgeld nodig gehad.
“We zijn niet van plan dit voorstel te accepteren,” antwoordden ze alle vier, “vooral omdat we hebben vernomen dat Maximiliaan, de zoon van de keizer, op weg is naar Brabant en Vlaanderen. Hij zal ons helpen ons verlies te herstellen. Wie vandaag lacht, zal morgen huilen, en hoewel we gebeten zijn, worden we niet opgegeten. Nu is ons losgeld klaar. De hertog van Orléans en de bisschop van Lyon, aan wie we het zullen sturen, zullen onze borgen zijn. Het is echter nog steeds de vraag wie het zal betalen”. Na dit onderhoud verlieten ze het paleis en vertrokken meteen naar Brabant. »
De auteur zegt het niet; maar het is waarschijnlijk dat hun vrijlating tot stand kwam ofwel door de wapenstilstand die op 11 juli 1478 werd gesloten, ofwel door de onderhandelingen die eraan voorafgingen. Bovendien gebruikte Maximiliaan deze wapenstilstand bij de voorbereiding van de naderende veldtocht. Hij wist te profiteren van de ijver die de Belgen toonden om zich in zijn ogen te onderscheiden. De meeste heren die trouw waren gebleven aan hun plicht, waren betoverd door zijn jeugd, zijn moed, zijn knappe uiterlijk en vooral de achting die hij hen betoonde, terwijl Karel de Stoute ongeduldig was om zich te meten met de Fransen, onder wie ze zagen hun oude rivalen van het hof van Bourgondië. Dat was de geest van de ridders die vroeger het zwaard hanteerden en in de kampen woonden. Ze waren nog niet jaloers op vreemdelingen verwelkomd door Maximiliaan, omdat ze niet de gelegenheid hadden om zich te laten zien en bekend te maken. Om de moed van zijn kapiteins op te wekken en hen in de nobele gevoelens te houden die ze nooit ophielden jegens hem te tonen, riep Maximiliaan ze allemaal bijeen en creëerde ridders degenen die slechts schildknapen waren. Vele Vlamingen, Brabanders en Henegouwen krijgen de onderscheiding; onder hen bevond zich in de frontlinie, als een van de meest waardige, Hendrik van Horne, heer van Perwijs. Zijn troepen klaar en goed gezind marcheerde Maximiliaan naar Thérouanne.
Het was op 25 juli 1479 dat het hele Belgische leger in beweging kwam: het was gevuld met strijd tegen de Fransen, tegen hun verraderlijke en wrede koning, tegen al zijn aanvoerders, plunderaars, zonder genade voor het volk, gevoed oorlogen en kennen geen andere god dan hun zwaard. Een andere reden tot verontwaardiging was om ze te zien in opdracht van Philippe de Crevecœur, Sire d’Esquerdes, hij die was verrijkt en illuster door het huis van Bourgondië, geëerd met de Toison-d’Or, naaste adviseur du Duc Charles, en die had Madame Marie, zijn dochter, verraden een paar dagen nadat ze haar eed had ontvangen en hem haar vertrouwen had gegeven. Het leger had reeds gebruik gemaakt van zijn artillerie tegen de stad Thérouanne, toen de beweging van deze Sire d’Esquerdes werd gezien, met afgrijzen onder de Belgen vanwege zijn misdrijf en zijn verraad; Vanaf de top van de muren schreeuwde het garnizoen vele beledigingen en bevaneigde het de Belgen met de troepen die op het punt stonden uit Blangi aan te komen. Gestoken door deze beledigingen eisten ze met grote kracht dat ze tegen de Fransen zouden worden geleid. Hendrik de Perwijs en de Vader de Rotselaer onderscheidden zich tussen zelfs de meest onverschrokken ridders; ze deden wonderen. Noch nobel noch schurk kreeg genade. Hun handen en armen zaten allemaal onder het bloed. Maar het enthousiasme en de vastberadenheid waarmee Hendrik de Perwijs en zijn metgezel de vijand achtervolgden, kwam de ridders duur te staan, en uiteindelijk bezweken ze. Deze slag, een van de bloedigste van deze periode, wordt door de oude kroniekschrijvers de Blangi genoemd, en door de moderne mensen de Guinegate, naar de naam van het dorp Enquinegatte waar hij plaatsvond. Toen de actie voorbij was, vroeg hertog Maximiliaan welke leiders hij had verloren. Chantereine antwoordde: “Jacques d’Halewyn, Antoine d’Halewyn, Pierre d’Ardembourg, Hendrik van Perwijs, Jean van Rotselaer, en nog een paar andere gevangenen. Er kwamen inderdaad acht- tot negenduizend soldaten om het leven. De Fransen verloren meer dan veertigduizend man, de gevangenen niet meegerekend. Maximiliaan vervolgde: “Moge God hun ziel genadig zijn!” Bij zulke gelegenheden kan het niet anders. Het is te hopen dat degenen die hier stierven allemaal hemelse glorie zullen genieten. »

Hendrik de Perwijs huwde eerst, bij contract van 9 juni 1455, Isabeau de Diest, Dame de Rivière, de Stalle, weduwe van Jacques, heer van Wassenaer, stierf op 14 oktober 1466 kinderloos, dochter van Hendrik van Diest, heer van Rivière en Stalle, en Jeanne de Wesemael, en, in het tweede huwelijk, Antoinette de Garre, dochter van Godefroi, Sire de Fresin, die stierf op 13 april 1458, en Florence de Grez. De auteur van de Histoire de la maison als Arschot voegt eraan toe dat hij geen generatie had van een van hen, en dat hij stierf op 18 mei in het jaar 1485, en werd begraven bij zijn zoon vader in Roosendael, nabij Mechelen; en, vervolgt hij, hier eindigt de mannelijke tak van de Heren van Perwijs van het Huis van Hoorn. >
Isabeau de Diest, echtgenote van Hendrik de Perez, wordt in hetzelfde werk als volgt genoemd:
Jean, vader de Rivière, liet door zijn vrouw een dochter achter, Marguerite van Aarschot, vrouwelijke erfgename van Rivière, die trouwde met Florent de Stalle, ridder, die leefde in 1512, en zij was weduwe in het jaar 1566, had een dochter genaamd Aleyde , vrouwelijke erfgename van Stalle en Rivière, die in het jaar 1379 trouwde met Arnoud de Diest, ridder, van wie Hendrik de Diest en Marie de Diest kwamen, die in het eerste huwelijk trouwde met Philippe, heer van Polanen, en, ten tweede, Gerard de Petersem, Vader de Steyn. Hendrik de Diest, ridder, heer van Rivière, huwde in het jaar 1410, op 9 januari, Jeanne de Wesemael, dochter van Jean, baron van Wesemael en van Falais, ridder, heer van Westerloo, en van Jeanne de Beaufremont, zijn tweede echtgenote; hij stierf in het jaar 1474, zoals te zien is in de kerk van Saint-Pierre te Leuven, in een raam waar het huwelijk is uitgebeeld met het wapen. Hij liet bij zijn vrouw een dochter na genaamd Elisabeth de Diest, vrouwelijke erfgename van Rivière en Stalle, die eerst getrouwd was met Jacques, Sire de Wassenaer, die stierf zonder erfgenamen, en later trouwde, het jaar 1455, door apostolische dispensatie, met Jean van Horne, heer van Perwijs, Gheel en Waelhem; en stierf deze dame op 14 oktober 1466, kinderloos, en bij testament benoemd tot haar absolute erfgenaam, dame Jeanne de Wesemael, haar moeder, en is met haar samen in Leuven, in de parochiekerk van Saint-Pierre, in hun kapel, onder een verhoogd graf. »

F.V. Goethals, Dictionaire de Familles Nobles du Royaume de Belgique 1850.

1559 januari 25

Oorkonders in de landvrede tussen Gelre en Kleef uit het Overkwartier zijn: Dirk van Horn, heer van Perweys, edelheer, en de ridders: Jacob, heer van Mirlaer, Willem van Broekhuizen, heer van Wickrath, Jan, heer van Broekhuizen, Johan van Mirlaer, Arnd, heer van Wachtendonk, Mathijs van Kessel, Henric van Kriekenbeek, Sander van Vossem, Willem van Baerle, Johan en Henric van der Straten, Otto van Buren de Oude, en de knapen Dirk van Eyl, Henric van Vrimerssem alsmede de steden Roermond, Geldern, Nieuwstad, Erkelenz, Goch en Venlo.

1359 januari 25

Oorkonders in de landvrede tussen Gelre en Kleef uit het Overkwartier zijn: Dirk van Horn, heer van Perweys, edelheer, en de ridders: Jacob, heer van Mirlaer, Willem van Broekhuizen, heer van Wickrath, Jan, heer van Broekhuizen, Johan van Mirlaer, Arnd, heer van Wachtendonk, Mathijs van Kessel, Henric van Kriekenbeek, Sander van Vossem, Willem van Baerle, Johan en Henric van der Straten, Otto van Buren de Oude, en de knapen Dirk van Eyl, Henric van Vrimerssem alsmede de steden Roermond, Geldern, Nieuwstad, Erkelenz, Goch en Venlo.

Frankewitz p 393.

1372 januari 28.

Adolf, graaf van Kleef, oorkondt het kerspel Weeze, uitgezonderd het Huis van Hendrik van der Straten en het goed van Gerit van der Gaesdonk, in zekerheid en vrede te willen houden.

Heinrich von der Straten was van 1348-1364 en van 1371-1381 “Amtmann zu Goch”. In 1372 is hij “Herr zu Wissen”. In 1369 laat Heinrich aan de Graaf van Kleef de “Voigtei Weeze” en de Visserij en de Molen aan de Niers. In datzelfde jaar wordt Heinrich ook genoemd als eigenaar van Huis Hertefeld (bij Siebengewald). In 1372 ontstaat er een vete tussen Heinrich en de Graaf van Kleef. 1381 treedt heinrich op als Rechter te Asperden. In 1387 wordt er een schuldenregeling getroffen tussen Heinrich en de Hertog van Gelre. De Hertog staat voor 1800 “alte Schilde” bij Heinrich in het krijt. In 1392 ruilt Heinrich een een Hof aan de Loe in Klein-Keylaer (Hotzhof?) met de Abdij Grafenthal tegen een windmolen in Wemb en een watermolen aan de Niers.
1377. Henrick van der Straten Derichzoon verheft het leen, dat Loeff van Kervenhem en proost Otto en de tucht van de vrouwe te Gelre in leen hield en waar Derick van Straten met recht in gezet is; idem 5 mark oud geld uit de cijns van stad en ambt Goch, 10 mark geld en 16 malder rogge uit gruit en molen van Goch. Uitheemse lenen p 101

1) Willem van Horne geboren omstreeks 1350 en overleden omstreeks 1399.

Hij was heer van Duffel, Geel, Herlaar en Bergeijk. Gehuwd met Maria van Randerath (Randerode)

ca. september 1381:

Jonker Henrick van Huerne, heer van Perweys en Heer Willem van Huerne , heer van Duffel, zijn broer en Heer Willem van Aa, ridder, c.s. en Goossen van Tuyl t.b.v. Jan van Tuyl diens broer.

De neef van bisschop Arnold van Horne is Willem Perwijs. Deze heer is de grondheer van het cijnsboek van Coenen (mogelijk erfgoed van het kapittel van Sint-Jan te Luik zie voor) en heer van Herlaar. Hij moet dit boek vlak voor zijn dood aan zijn klerk hebben overgedaan. Dat tekent enigszins de moedeloosheid van de man, zijn heergoed is waarschijnlijk niet meer waard dan een gift aan zijn klerk.52 Hij treed waarschijnlijk op te Bergeijk als voogd voor het hofgerecht van het kapittel van Sint-Lambertus te Luik. Maar misschien is hij voor zijn dood al afgezet als heer van Bergeijk en van dit hofgerecht. Maria, zijn dochter doet leenverhef voor Herlaar in 1399.53 Willem van Horne moet dan overleden zijn. Zij treedt op als vrouwe van Duffel en is in de periode 1399-1433 vrouwe van Herlaar.5

2) Irmgard van Cranenborch, geboren in 1355 en overleden 1394, zij huwde met Koenraad IV van Schleiden.

3) Hendrik van Horne, heer van Perwijs, Duffel en Geel

1333. 1392 maart 9.

Hendrik (van Horn) heer van Perweys bekent, dat de hertog van Gelre 5000 rijnsguldens betaald heeft aan zijn schoonzuster Maria van Randenrath, komende in mindering van de koopprijs van Randenrath.

Nijhoff III – 175. N.B.: Latere afbetalingen op die koopsom bijNijhoff III nr 180, 181.

1132. 1577.

Henrick van der Straten Derichzoon verheft het leen, dat Loeff van Kervenhem en proost Otto en de tucht van de vrouwe te Gelre in leen hield en waar Derick van Straten met recht in gezet is; idem 5 mark oud geld uit de tijns van stad en ambt Goch, 10 mark geld en 16 malder rogge uit gruit en molen van Goch.

Uitheemse lenen p 101.

1363 januari 29. zondag na sint paulus confessio

Heinrick van Honselaer verklaart van Willem van Baerle gekocht te hebben de heerlijkheid Well voor 780 gouden moutons a 28 vlaamse groten, onder voorbehoud van vruchtgebruik door diens vrouw Greeta Zebartz. Medezegelaars: Johan en Henrick van der Straeten, ridders, verwanten.
Heinrick van Honselaer = Hendrik van Horne (JS) Hij was gehuwd met Margaretha de Walcourt, geboren in kasteel Ochain, Clavier.

4) Arnold van Horne

5) Jan van Cranenborch.

Jan van Cranenborch natuurlijke zoon waarschijnlijk geboren op de burcht Kranenburg, overl. in of kort voor 1409, tr. ca 1375 Margriet Stakenborch, geb. ca. 1356 (haar ouders zullen ca. 1355 gehuwd zijn), overl. ca na 1396, dr van Hendrik Stakenborch van Boeschot en Kathelijn van Scheepstal